Η μέτρηση της γλυκόζης στο αίμα

Με τη ραγδαία εξέλιξη της τεχνολογίας, σήμερα η μέτρηση του σακχάρου στο σπίτι, στο γραφείο η στο ταξίδι αποτελεί μια σχετικά απλή διαδικασία. Για το σκοπό αυτό είναι απαραίτητη η προμήθεια ενός μετρητή σακχάρου αίματος, των ταινιών μέτρησης σακχάρου αίματος (test strips) που ταιριάζουν στη συσκευή σακχάρου, ενός αυτόματου στυλό τρυπήματος δακτύλου και τέλος αποστειρωμένων βελονών μιας χρήσεως (lancets) που είναι κατάλληλες για τη συσκευή-στυλό που διαθέτει ο χρήστης.

Οι μετρητές σακχάρου είναι μικρές φορητές ηλεκτρονικές συσκευές που δίνουν μια άμεση εικόνα των επιπέδων της γλυκόζης του αίματος κατά τη συγκεκριμένη στιγμή της μέτρησης.

Να σημειωθεί ότι τα επίπεδα αυτά δεν είναι ίδια με εκείνα των τεστ που γίνονται στα Νοσοκομεία και τα αναλυτικά εργαστήρια, επειδή δεν χρησιμοποιείται ίδια ακριβώς μέθοδος μέτρησης με τις ατομικές συσκευές και επίσης επειδή εκεί χρησιμοποιείται φλεβικό αίμα και όχι το τριχοειδικό από το δάκτυλο. Μερικές συσκευές, δίνουν τη δυνατότητα στο χρήστη να δει εκτός τα αποτελέσματα της μέτρησης σακχάρου από το δάκτυλο (τριχοειδικό αρτηριακό αίμα) και το αντίστοιχο αποτέλεσμα που θα είχε, αν η μέτρηση γινόταν σε φλεβικό αίμα. Με τον τρόπο αυτό, μπορεί να υπάρχει μια άμεση σύγκριση ανάμεσα στις μετρήσεις που κάνει μόνος του ο ασθενής και σε εκείνες που κάνει σε κάποιο αναλυτικό εργαστήριο η Νοσοκομείο. Η συχνότητα των μετρήσεων καθώς και η ώρα της ημέρας που πρέπει να γίνονται, καθορίζονται από τον θεράποντα ιατρό. Εάν κάποιος παίρνει ινσουλίνη, είναι απόλυτα απαραίτητη η μέτρηση της γλυκόζης αίματος μια δύο η και περισσότερες φορές την ημέρα, σε προκαθορισμένα από τον ιατρό χρονικά σημεία. Εάν ο ασθενής ακολουθεί φαρμακευτική αγωγή η διαβητική δίαιτα, ίσως να είναι αρκετές λίγες μόνον μετρήσεις την εβδομάδα, αλλά πάντα κάτω από την σύμφωνη γνώμη του ιατρού. Περισσότερες μετρήσεις όμως απαιτούνται σε περίπτωση που ο ασθενής δεν αισθάνεται καλά, που ίσως να σημαίνει ότι πιθανόν να έχει ακόμα και πολύ χαμηλά αντί για πολύ υψηλά επίπεδα γλυκόζης στο αίμα. Ο ασθενής πρέπει απαραίτητα να γνωρίζει τη σημασία του κάθε αποτελέσματος μιας μέτρησης και τι ακριβώς πρέπει να κάνει σε κάθε περίπτωση. Αυτό προϋποθέτει ότι έχει συμφωνήσει μαζί με τον ιατρό του σε ένα λεπτομερές πρόγραμμα δράσης για την ατομική του περίπτωση, όπως και να γνωρίζει με ακρίβεια ποια επίπεδα γλυκόζης αίματος αποτελούν τους στόχους της αγωγής του.

Οι ταινίες μέτρησης του σακχάρου (Strips)

Οι ταινίες μέτρησης του σακχάρου στο αίμα, χρησιμοποιούνται μόνο μία φορά, και μετά πετάγονται. Είναι σημαντικό οι ταινίες να διατηρούνται στην αρχική τους συσκευασία (συνήθως πρόκειται για πλαστικό βαζάκι) καθώς και να επανατοποθετείται γρήγορα μετά το άνοιγμα το καπάκι στη θέση του, δεδομένου ότι είναι ιδιαίτερα ευαίσθητες στην υγρασία του αέρα. Οι ταινίες μέτρησης σακχάρου δεν θα πρέπει να χρησιμοποιούνται μετά τη λήξη τους. Επίσης μετά το πρώτο άνοιγμα του φιαλιδίου, οι ταινίες πρέπει να καταναλώνονται το πολύ μέσα σε δύο έως τρεις μήνες η να πετάγονται. Πριν να ξεκινήσει ένα τεστ, απαιτείται να πλένονται τα χέρια με σαπούνι και να σκουπίζονται με καθαρή πετσέτα. Με τον τρόπο αυτό αποφεύγεται η μόλυνση της αντιδραστήριας περιοχής της ταινίας με διάφορες ουσίες, που θα αλλοιώσουν τα αποτέλεσμα της μέτρησης. Επειδή η φυσική απόχρωση των ταινιών (πριν τη χρησιμοποίηση τους) δεν είναι πάντα η ίδια μεταξύ των διαφόρων παρτίδων του κατασκευαστή, είναι απαραίτητο να γίνεται συσχέτιση του κωδικού που αναγράφεται επάνω στο φιαλίδιο ταινιών, με εκείνον της οθόνης της συσκευής. Η διαδικασία αυτή, περιγράφεται στα βιβλιάρια με της οδηγίες χρήσεως του κάθε μετρητή.

Τα αυτόματα στυλό τρυπήματος δακτύλου

Είναι ειδικές συσκευές, συνήθως σε σχήμα στυλό, που με την βοήθεια μιας αποστειρωμένης βελόνας, διευκολύνουν το αυτόματο τρύπημα του δακτύλου για τη λήψη της απαραίτητης για το τεστ σταγόνας αίματος. Ορισμένες από της συσκευές αυτές, διαθέτουν και δυνατότητα καθορισμού έως και πέντε διαφορετικών θέσεων βάθους που θα εισχωρήσει η βελόνα.

Οι αποστειρωμένες βελόνες

Πρόκειται για μιας χρήσης αποστειρωμένα βελόνες-νυστέρια, που χρησιμοποιούνται από τις συσκευές αυτόματου τρυπήματος του δακτύλου. Ορισμένες από αυτές διαθέτουν ειδική κατασκευή με πολύ λεπτή άκρη ώστε το τρύπημα να είναι πρακτικά ανώδυνο. Οι βελόνες αυτές πρέπει να απορρίπτονται μετά τη χρήση τους, τόσο για τι έχουν πλέον χάσει τη στειρότητα τους και μπορεί να επιμολύνουν τον οργανισμό στην επόμενη χρήση τους, όσο και γιατί έχουν χάσει μέρος της δυνατότητας τους να τρυπούν πρακτικά ανώδυνα το δάκτυλο.

Λήψη δείγματος από τον βραχίονα

Η λήψη του αίματος γίνεται κανονικά από το δάχτυλο, αλλά μερικοί μετρητές γλυκόζης αίματος επιτρέπουν τη μέτρηση από αίμα που λήφθηκε από τον βραχίονα. Οι μετρήσεις με αίμα που λήφθηκε από τον βραχίονα δεν είναι τόσο ευαίσθητες όσο εκείνες όπου το αίμα λήφθηκε από το δάχτυλο και γι' αυτό τον λόγο απαιτείται η προσεκτική εφαρμογή των οδηγιών χρήσης καθώς και η γνώμη του ιατρού πριν γίνει τεστ με αυτό τον τρόπο.